مترولوژی
اداره ملی ستندرد در عرصه مترولوژی (اوزان و مقیاس) برای تمامی هموطنان عزیز خدمات مسلکی با زمان معینه ارایه میکند.
|
 |
 |
|
معلومات |
خدمات |
پروسیجر کاری |
 ---- |
||
(مترولوژی (اوزان و مقیاس)
مترولوژی به ساده ترین زبان عبارت از علم اندازه گیری است، مترولوژی باید در همسویی با تلاش های بین المللی در حمایت از یک زیربنای واحد مترولوژی ملی برای مترولوژی قانونی و علمی انجام یابد.
گفته میشود که اساسی ترین ضرورت یک سیستم تجارت، علم اندازه گیری میباشد. در عدم توانایی برای تثبیت طول، کتله، حجم، وقت و درجه حرارت حتی ساده ترین داد و ستد ها معروض به تقلب خواهند بود، تجارت منصفانه ممکن نخواهد بود و قوانین که برای محافظت صحت و رفاه شهروندان وضع گردیده اند بی تأثیر خواهند ماند. در فقدان و سایل قابل اطمینان برای اندازه گیری، هیچ ستندرد تخنیکی برای محصولات موثریت نخواهد داشت. ایجاد یک سیستم ملی اندازه گیری یا مترولوژی نخستین گام برای تسهیل تجارت پنداشته میشود.
ضرورت ایجاد یک زیر بنای مترولوژی در افغانستان
اهمیت علم اندازه گیری (مترولوژی) برای اقتصاد و بطور عموم برای جامعه، بطور روز افزون بسطح جهانی قابل درک میباشد. اندازه گیری های دقیق ستون فقرات مقررات تخنیکی، ستندردها و مترولوژی قانونی را تشکیل میدهد و بنابر همین دلیل یک پیش شرط برای تجارت منصفانه و آزاد ملی و بین المللی تلقی میگردد. در هر اداره شرکت یا سازمانی مفاهیم چون مصئونیت، امنیت، مؤثریت، قابل اعتماد بودن و دقت حایز اهمیت زیاد در طرح سیستم های میباشند که کیفیت تولیدات را تضمین مینمایند.
اندازه های دقیق قبول شده برای اجرای داد و ستد ها در بازار و جلب اعتماد مشتریان از کمیت و کیفیت اشیاء که آنها خریداری مینمایند، مهم میباشد. مهمتر این که اندازه های دقیق و به سطح جهان شناخته شده به کشورهای در حال رشد امکانات دسترسی به مارکیت به منظور عرضه غذا و کالاهای صادراتی را میدهد. اندازه های دقیق و معین تمایل خریداران را به تقاضای بیشتر و تمایل فروشندگان را به تقلب در کمیت کاهش میدهد.
مترولوژی شامل بخش های ذیل میباشد:
- تئوری اندازه گیری و محاسبه
- واحدهای اندازه گیری و درک درست اندازه فزیکی آنها
- پروسس و دستور کاریا پروسیجر اندازه گیری
- مشخصات و خصوصیات آلات اندازه گیری
اندازه گیری درست، ستون فقرات مقررات تخنیکی، ستندرد های مستندات و مترولوژی قانونی را تشکیل میدهد، بنابر این، اوزان و مقیاس نیاز اولیه برای تجارت آزاد و عادلانه ملی و بین المللی میباشد. در هر انستیتوت، شرکت، یا سازمان، مفاهیمی چون مصوونیت، ایمنی، مؤثریت، قابلیت اعتماد و دقت بزرگترین اهمیت را در طرح سیستم ها دارند، که نیز تضمین کیفیت محصول را تأمین مینماید. اندازه گیری های دقیق و بطور وسیع قابل قبول، در اطمینان از اینکه معاملات بازار میتوانند وقوع یابد و مصرف کننده گان از خرید اموال در کمیت و کیفیت در نظر داشته شان، اطمینان داشته باشند، مهم میباشند. بطور مهم برای کشور های رو به انکشاف، اندازه گیری های درست و قابل قبول بین المللی امکان دسترسی برای صادرات مواد غذایی و اجناس را به آنها میدهد. اندازه گیری های دقیق و درست از تمایل خریدار به اضافه خواستن و تمایل فروشنده را به کم دادن، جلوگیری میکند.
نوآوری تکنالوژی وابسته به اندازه گیری دقیق است. نظریات و محصولات جدید اکثراً صرف زمانی اجرا میگردند که سیستم اندازه گیری قابل اعتماد وجود داشته باشد.. مریضان که تداوی طبی را دریافت مینمایند ضرورت است که از نتایج آزمایشات و دوز ادویه شان، حتی در ترکیبات ادویه که آیا بطور درست اندازه گیری شده اند، اطمینان داشته باشند.
تحقیقات نشان داده است که یک ارتباط قوی بین پذیرش ستندرد بین المللی و وسعت تجارت در اندازه گیری و وسایل آزمایش وجود دارد و این تحقیقات ثابت میسازد که یک سیستم مترولوژی (اوزان و مقیاس) خوب سرانجام نقش مهمی را در رشد محصولات داخلی (GDP) یک کشور ایفا میکند.
بر اساس یک تقیسم بندی مترولوژی به سه بخش تقسیم می شود:
مترولوژی علمی (Scientific Metrology)
بخشی از مترولوژی که ساحه کاری آن ستندردهای ملی اندازه گیری می باشد و در بخش های تعریف واحدهای اندازه گیری و تحقیقاتی و مطالعات علمی مورد استفاده قرار می گیرد.
مترولوژی حقوقی یا قانونی (legal Metrology)
مترولوژی قانونی یا Legal metrology بخشی از مترولوژی است که در ارتباط با فعالیت هایکه نتایج حاصل از وسایل و آلات قانونی را نشان می دهد و بطور کلی می توان گفت که این بخش از مترولوژی مربوط به واحد های اندازه گیری، اندازه گیری آلات و روش های اندازه گیری است.
فعالیت های مترولوژی قانونی توسط ارگان یا اداره قانونی که در هرکشور وجود دارد تعیین و تنظیم می گردد. این نوع فعالیت ها براساس قانون مترولوژی سنجش و تنظیم می گردد که شامل خرید، فروش، تبادله کالا یا انتقال آن، جمع آوری عواید و مالیه می باشد.
مترولوژی صنعتی ( Industrial Metrology )
در این بخش مترولوژی تمرکز اصلی آن بالای صنعت، لوازم، دستگاه ها و آلات صنعتی می باشد.
ستندرد اندازه گیری
این ستندردها می توانند شامل مواد اندازه گیری، آلات اندازه گیری، سیستم اندازه گیری یا مواد مرجع اندازه گیری باشند، که براساس آن می توان تعیین، شناسایی و نگهداری یا تعمیر یا عیارسازی مجدد یک آله اندازه گیری و فاکتورهای فزیکی مربوط به آن را بر اساس این ستندردهای مربوطه ساخت و آنها را عیار نمود. یکی از خصوصیات برجسته و مهم در مترولوژی قانونی قابلیت ردیابی (Traceability) است که این خصوصیات نتیجه اندازه گیری یا را در ارتباط و یا در مقایسه با مواد رفرنس یا مرجع را پیدا نموده و به مشتری یا مستهلک اطمینان میدهد که نتیجه قابل اعتماد است. عمولاً تمام ستندردهای ملی و بین المللی از طریق یک ارتباط بسیار محکم مقایسوی با تمام داشته ها و یافته های علمی از تمام نقاط بوجود می آیند.
سیستم بین المللی (SI)
سیستم ستندرد بین المللی واحدها (International System of Units) که معمولاً با عناوین «سیستم متریک» یا «سیستم SI» شناخته میشود، عبارت از یک دستگاه بین المللی ستندرد شده است که برای سنجش کمیت‌های فزیکی بر حسب (واحدها) بکار میرود. این سیستم در سال ۱۹۶۰ بنیانگذاری گردیده است.
واحدهای اصلی این سیستم عبارت‌اند از:
- واحد طول: متر با سمبول m
- واحد کتله: کیلوگرام با سمبول kg
- واحد زمان: ثانیه با سمبول s
- واحد شدت جریان الکتریکی: آمپر با سمبول A
- واحد درجه حرارت: کلوین با سمبول K
- واحد مقدار (ماده): مول با سمبول mol
- واحد شدت نور: کاندلا با سمبول cd
- واحد زاویه روی سطح: رادیان با سمبول rad
- واحد زاویه در فضا: استرادیان با سمبول stradian
واحد های فرعی
واحدهایی هستند که از ترکیب چند واحد تشکیل شده‌اند؛ مانند متر بر ثانیه یا واحد سرعت با سمبول m/s. با توجه و اهمیت نقش موضوع مترولوژی (اوزان ومقیاس) در هرکشور وجود قوانین و مقررات مترولوژیکی نیز برای هر چه قانونمند شدن امورات مربوط به مترولوژی از اهمیت زیادی برخوردار است.
اداره ملی ستندرد بعنوان یگانه مرجع تصویب کننده ستندردهای ملی در کشور در بخش مترولوژی تا کنون توانسته است به تعداد (15) ستندرد را بعد از تصویب شورای عالی ستندرد نهایی و منحیث ستندرد های ملی مترولوژی مرعی الاجرا میباشد.
لابراتوارهای مترولوژی
لابراتوارهای مترولوژی اداره انسا فعلا در 5 بخش مشخص (کتله، طول، حجم، فشار و برق) به تعداد 69 دستگاه و آله اندازه گیری دقیق و مدرن در اختیار دارد که به زودی با تکمیل پروسه آموزشی وسایل متذکره کار عملی خود را شروع خواهد کرد.
ستندرد های ملی در بخش مترولوژی عبارتند از :
|
ستندرد های ملی نهایی شده مترولوژی Metrology (TC - 10) National Standards List |
|||||
|
No |
Name of Standard |
No of Std |
year |
Adopted From |
نام ستندرد ملی |
|
1 |
Standard for Cylindrical knob type weights (1g to 10 kg) |
AS 122 |
1389/2011 |
OIML:1972 |
ستندرد ملی سنگ های وزنه استوانه ئی یک گرام الی ده کیلو گرام (با دقت متوسط) |
|
2 |
Standard for Iron Weights parallelepiped (5kg to 50kg) |
AS 130 |
1390/2011 |
OIML, India 1987 |
ستندرد ملي اوزان متوازي السطوح ازپنج كيلو گرام – پنجاه كيلوگرام (با دقت متوسط) |
|
3 |
Standard for Bringer Balance |
AS 132 |
1390/2011 |
OIML:1968 |
ستندرد ملي ترازوي دو پله ئي مرغي |
|
4 |
Standard for Beam scale (Type A) |
AS 176 |
1390/2011 |
ISIRI-3073, India 1987 |
ستندرد ملی ترازو های دوکفه ئی تک شاهینی |
|
5 |
Standard for Gas Cylinder |
AS 182 |
1390/2011 |
ISIRI 473 4th Rev |
ستندرد ملي سليندرهاي گاز |
|
6 |
Standard of Pressure cooker |
AS 268 |
1391/2012 |
ISIRI 145 |
ستندرد ملی دیگ بخار |
|
7 |
Standard specification for commercial metric capacity measures |
AS 274 |
1391/2012 |
ISIRI 416 2nd Rev |
ستندرد ملی مشخصات اندازه گیری پیمانه های تجارتی |
|
8 |
Standard specification for commercial metric length measures (none flexible) |
AS295 |
1392/2013 |
ISIRI 368 |
ستندرد ملی مشخصات متر های تجارتی ( غیر قابل انعطاف ) |
|
9 |
Standard for commercial weights for portable weighting machine |
AS296 |
1392/2013 |
ISIRI 2370 |
ستندرد ملی وزنه های تجارتی ترازو های متحرک ( بادقت عادی ) |
|
10 |
Standard of commercial weights from 100 gr to 20 kg |
AS 473 |
1392/2014 |
|
ستندرد ملی وزنه های تجارتی استوانه ای از 100 گرام الی 20 کیلو گرام |
|
11 |
Standard of plat form skill |
AS 474 |
1392/2014 |
|
ستندرد ملی ترازو های متحرک |
|
12 |
Standard of pressure balance |
AS 501 |
|
|
ستندرد ملی ترازوهای فشار |
|
13 |
Standard of Load cell |
AS 502 |
|
|
ستندرد ملی لودسل (Load cell) |
|
14 |
Standard of Self - closing valve of liquefid gas slender |
AS 503 |
|
|
ستندرد ملی وال های سلند گاز مایع خودبند |
|
15 |
Standard of Hexagonal weights metrological and technical requirement |
AS 504 |
|
|
ستندرد ملی الزامات تخنیکی و مترولوژیکی سنگ های وزنه شش وجهی |